Co minister sprawiedliwości i prokurator generalny chciał nam powiedzieć ustami prokuratorów w Szczecinie? Profesor Jerzy Zajadło: „Po pierwsze chodzi o to, żeby podporządkować sądy ministrowi sprawiedliwości w zakresie orzecznictwa, nie tylko organizacyjnym. Druga, istotniejsza sprawa – kiedy decyzja sędziego nie spodoba się ministrowi sprawiedliwości, może on w każdej chwili stanąć w roli oskarżonego.”
Źródło: Wolne Sądy na FB
Copyright Damirlucky | Dreamstime.com
http://www.dreamstime.com/damirlucky_info
O Policach zrobiło się głośno. W sprawie karnej, dotyczącej niegospodarności w miejscowych zakładach chemicznych, kolejne sądy – najpierw rejonowy, a potem okręgowy, odmówiły zastosowania aresztu tymczasowego względem kilku menedżerów, w stosunku do których takie właśnie wnioski i zgłosiła prokuratura. To stanowisko poddał (w czerwcu b.r.) krytyce Prokurator Generalny, zarzucając sądom, że „nie zrozumiały istoty przestępstwa”, bowiem „prokuratura w sposób zasadny złożyła wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania wobec podejrzanych” a „niestety rzeczą bardzo zasmucającą, a z punktu widzenia prokuratorów i funkcjonariuszy CBA – którzy wykonali bardzo ciężką pracę – kompletnie niezrozumiałą i szokującą była decyzja sądu rejonowego, który odmówił w tych warunkach zastosowania tymczasowego aresztowania, czym może istotnie przyczynić się do utrudnienia prowadzenia tego śledztwa”. (wiadomość z 23..6. 2017)
Po upływie dwóch miesięcy, w końcu sierpnia, Prokuratura Regionalna w Szczecinie zażądała sprawdzenia, czy sąd przekroczył uprawnienia przez sędziów odpowiedzialnych za wyznaczenie składów sędziowskich. Wątpliwości prokuratury budziło, czy to wyznaczanie nie nastąpiło w sposób niezgodny z zasadami ich wyznaczania, przewidzianymi w kodeksie postępowania karnego.
http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103454,22261438,wojna-w-wymiarze-sprawiedliwosci-prokura.html
Ewentualne potwierdzenie podejrzenia otworzyłoby drogę do odpowiedzialności karnej sędziów funkcyjnych, decydujących o przydziale sprawy aresztu konkretnym sędziom.
Precedensowość i obcesowość sprawy wzbudziła duże poruszenie środowisk prawniczych. Perspektywa postępowania karnego wobec sędziów działających w ramach czynności urzędowych, gdy te czynności obracają się przeciw prokuraturze, to coś więcej, niż groźba czy nawet wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, z jakimi już mieliśmy do czynienia w wypadku niekorzystnych dla prokuratury rozstrzygnięć sądów. Czytaj dalej
O ustawie tej, która rychło wchodzi w życie – 12 sierpnia – miałam okazję mówić dla #Wolnych Sądów:
Chciałabym jednak coś jeszcze podkreślić wyraźniej.
Każda nowa ustawa budzi i nadzieje, i obawy. Te ostatnie, ponieważ obok skutków zamierzonych i deklarowanych oficjalnie nieuniknione są także te niezamierzone i niedeklarowane, albo – gorzej – zamierzone i niedeklarowane.
Nowa ustawa o jest fragmentem większego pakietu (wcześniejsza zmiana ustawy o KSSiP, zawetowanych ustaw o SN i KRS, oczekiwanych reform w procedurze cywilnej). A ten sądowy pakiet był poprzedzony znaczącymi zmianami ustawy o prokuraturze w 2016 r., wprowadzającymi więź personalną Ministra Sprawiedliwości (czynnik polityczny) i Prokuratora Generalnego.
Skutki nowej ustawy to nie tylko to, co niesie jej treść, ale i efekt tego, jak zadziała mechanizm stworzony przez pakiet. Tymczasem my, prawnicy, jesteśmy skłonni mówić o nowościach tylko z tej pierwszej perspektywy.
W teatrze na scenie, gdy pojawia się na ścianie strzelba, należy oczekiwać, że zostanie użyta w akcie ostatnim. Inaczej mówiąc: skoro jest wykreowany instrument nadzwyczajny i terminowy, to po to, aby był użyty w tym terminie.
W nowej ustawie pojawił się instrument nadzwyczajny, do użycia tylko w ciągu 6 najbliższych miesięcy, dający Ministrowi Sprawiedliwości prawo do działania at pleasure (arbitralnie) w zakresie wymiany funkcyjnych w sądach. Potem też to prawo istnieje, jednak już obwarowane pewnymi formalnościami. Pojawiła się zatem strzelba. Jest gotowa do szybkiego użycia. Bo po co w przeciwnym razie zastrzegano by termin 6 miesięcy?
Pakiet w całości przewiduje (i przewidywał w zawetowanych fragmentach) kilkanaście różnych instrumentów umacniających pozycję MS/PG wobec warunków funkcjonowania sądów, rekrutacji, szybszego awansu i dyscyplinowania sędziów. No i ukazał nie tylko możliwości w wymianie kadr administracyjnych, ale i determinację w ich wykorzystaniu (w ustawie o SN, ta zawetowana, było ponad trzysta osób do wymiany, poza wszelkimi znanymi dotąd trybami). Każdy oddzielnie z tych instrumentów w rękach MS nie daje pojęcia o sile ich synergicznego oddziaływania.Warto byłoby kiedy zestawić te instrumenty w całości, razem. O losach kadr wymiaru sprawiedliwości decyduje bowiem wola polityczna, ześrodkowana w ręku MS/PG.
Sama wymiana kadr (a jest ona związana nie tylko z procedurą wyżej opisaną, ale i z obsadzeniem kilkuset uzbieranych wakatów asesorskich) nie sprawi, że sądownictwo stanie się lepsze, szybsze, bardziej przyjazne. Ale można (i należy) mieć na to nadzieję. Także i na to, że lojalność względem decydującego o karierze, nie spowoduje w sądach chętniejszego ucha dla wniosków prokuratorskich. I nie zwiększy poziomu bezpiecznej obojętności dla interpretacji prawa z użyciem wykładni systemowej i konstytucyjnej.
Dlatego nadzieja w aksjologii, umiejętnościach i charakterach piastunów urzędów. Jak to szło u Churchilla: nigdy tak liczni nie mają do zawdzięczenia tak wiele tak niewielu?
Na stronie Constitutionnet.org ukazał się interesujący artykuł Łukasza Bojarskiego w języku angielskim na temat zmian w polskim sądownictwie, w którym Autor przybliża czytelnikom szczegóły działań podejmowanych przez władzę ustawodawczą i wykonawczą w tej kwestii. Artykuł zaczyna się od stwierdzenia: The unexpected presidential veto has temporarily stemmed reforms that could have significantly undercut judicial independence. While the veto may partly demonstrate the value of formal checks and balances, even when the same political group controls all veto players, it may have merely delayed the train of the ‘revolution-by-law’ that could soon sweep presidents of ordinary courts, CSOs and the private media
Zachęcamy do lektury artykułu na stronie Constitutionnet.org.
NEMŮŽEME MLČET – NIE MOŻEMY MILCZEĆ. List Prezesa TK, Prezesa SN, Prezesa NSA, Prokuratora Generalnego i Rzecznik Praw Obywatelskich Republiki Czeskiej w sprawie ustaw grożących polskiemu wymiarowi sprawiedliwości Czytaj dalej
prof. Jerzy Zajadło
„Jeśli miałbym coś zarzucić naszym sędziom, to raczej to, że do tej pory wykazywali zbyt mało sędziokracji – ale sędziokracji właściwie pojętej. Jednak zamiast reform strukturalnych proponuje się nam reformy personalne. Bo w ustawach PiS nie ma żadnego elementu, który by sprawił, że sądy zaczną orzekać szybciej. A to jest przecież wskazywane jako największa nasza bolączka.”
Poniżej, za zgodą Prof. J. Zajadło, publilkujemy treść wywiadu, którego udzielił GazetaPrawna.pl Czytaj dalej
Kraków, dnia 22 lipca 2017 r.
Wydziałowa Rada Samorządu Studentów
Wydziału Prawa i Administracji
Uniwersytetu Jagiellońskiego
Szanowny Pan
dr Andrzej Duda
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
LIST OTWARTY
w sprawie zmian w polskim sądownictwie
Szanowny Panie Prezydencie,
Zarząd Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego wyraża zaniepokojenie dokonywanymi i planowanymi zmianami w polskim sądownictwie. Odrębność i niezależność władzy sądowniczej od innych władz to fundamenty demokratycznego państwa prawnego i konieczne elementy zasady trójpodziału władzy, a także podstawowe gwarancje niezawisłości sędziowskiej. Przywrócenie tych zasad po 1989 r. należy do największych osiągnięć transformacji ustrojowej. Reforma sądownictwa jest konieczna, jednak nie może być dokonywana z naruszeniem podstawowych standardów demokratycznych, pogłębiając istniejący kryzys konstytucyjny. Czytaj dalej
Sąd Najwyższy
Źródło: wikipedia.org
Jako prawnicy oraz przedstawiciele jednostek uczestniczących w kształceniu studentów – przyszłych prawników – wyrażamy głębokie zaniepokojenie wprowadzanymi ostatnio zmianami ustawodawczymi w polskim sądownictwie, w szczególności zmianami proponowanymi w poselskim projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym wniesionym do Sejmu w dniu 12 lipca 2017 r. (druk nr 1727/VIII kadencja).
Autorzy tego projektu wskazali w uzasadnieniu, że stanowi on „element szerszej reformy sądownictwa (…), która ma zagwarantować sprawiedliwość wyroków sądowych, szybsze postępowania i przywrócić społeczne zaufanie do sądów. Celem projektu jest w szczególności usprawnienie funkcjonowania Sądu Najwyższego i zdemokratyzowanie procesu powoływania do niego sędziów” (s. 82 projektu). Jednocześnie podkreślili, że proponowane w projekcie „zmiany ustroju Sądu Najwyższego są zmianami istotnymi”, a w ich następstwie Sąd Najwyższy „stanie się de facto zupełnie nowym sądem, tak w charakterze ustrojowym jak i funkcjonalnym” (s. 127 projektu). Czytaj dalej
Apel
Jako sędziowie trybunałów międzynarodowych, chcemy wyrazić nasze poważne zaniepokojenie z powodu zagrożenia dla niezależności wymiaru sprawiedliwości będącej podstawową zasadą ustroju demokratycznego.
Podpisanie przez Prezydenta RP ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa, prawo o ustroju sądów powszechnych oraz o Sądzie Najwyższym skutkować będzie nieodwracalnymi zmianami ustrojowymi i odejściem od zasad demokracji.
Apelujemy do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wykorzystanie wszystkich instrumentów prawnych, aby zapobiec wprowadzeniu tych ustaw w życie.
Występując z tym apelem działamy w trosce o Państwo Polskie, które wraz z demontażem najważniejszego bastionu demokratycznego państwa prawa może wkroczyć na drogę, z której wycofanie się będzie niemożliwe.
Prof. dr hab. Marek Safjan
Prof. dr hab. Piotr Hofmański
Dr hab. Krystyna Kowalik-Bańczyk
Dr hab. Nina Półtorak
Luxembourg, Haga, 21 lipca 2017 r.
