W wydanym dziś postanowieniu Trybunał przypomniał, że środki tymczasowe mogą zostać zarządzone przez sąd orzekający w ich przedmiocie jedynie wtedy, gdy zostanie wykazane
- że ich zastosowanie jest prima facie prawnie i faktycznie uzasadnione (fumus boni iuris),
- że mają one pilny charakter w tym znaczeniu, iż ich zarządzenie i wykonanie przed wydaniem rozstrzygnięcia co do istoty sprawy jest konieczne w celu uniknięcia poważnej i nieodwracalnej szkody dla interesów Unii reprezentowanej przez Komisję. Sąd orzekający w przedmiocie środków tymczasowych dokonuje także w razie potrzeby wyważenia występujących interesów.
W niniejszym wypadku przedstawione przez Komisję argumenty nie wydają się prima facie pozbawione poważnych podstaw, a zatem nie można wykluczyć, że sporne przepisy prawa krajowego naruszają zasady nieusuwalności sędziów i niezawisłości sędziowskiej, a w konsekwencji także ciążący na Polsce obowiązek zagwarantowania skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem Unii.
Po drugie, zdaniem Trybunału, niezależność sądów krajowych ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mechanizmu odesłania prejudycjalnego. Jest ona także kluczowa w ramach podejmowanych przez Unię działań w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i karnych, które opierają się na wzajemnym zaufaniu państw członkowskich względem ich odnośnych systemów sądowniczych. W konsekwencji okoliczność, że z powodu stosowania spornych przepisów prawa krajowego niezależność Sądu Najwyższego może nie być zagwarantowana do czasu ogłoszenia ostatecznego wyroku, czyni prawdopodobnym wystąpienie poważnej szkody z punktu widzenia porządku prawnego Unii.
Ponadto z uwagi na autorytet orzeczeń Sądu Najwyższego wobec krajowych sądów niższej instancji okoliczność, że w przypadku stosowania spornych przepisów prawa krajowego niezależność tego sądu może nie być zagwarantowana do czasu wydania ostatecznego wyroku, powoduje możliwość nadwątlenia zaufania państw członkowskich i ich sądów do polskiego systemu sądowniczego, a w konsekwencji ich wiary w poszanowanie przez to państwo członkowskie zasady praworządności.
Okoliczność, że z powodu stosowania spornych przepisów prawa krajowego niezależność Sądu Najwyższego może nie być zagwarantowana do czasu ogłoszenia ostatecznego wyroku, mogłaby bowiem skłonić państwa członkowskie do odmowy uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych wydawanych przez polskie sądy, co mogłoby spowodować wystąpienie poważnej i nieodwracalnej szkody z punktu widzenia prawa Unii.
W rezultacie Trybunał stwierdził, że Komisja wykazała, iż w przypadku odmowy zarządzenia środków tymczasowych, o które wnosi, stosowanie spornych przepisów prawa krajowego do czasu wydania ostatecznego wyroku może spowodować wystąpienie poważnej i nieodwracalnej szkody w zakresie porządku prawnego Unii. Uznał on zatem, że pilny charakter wnioskowanych przez Komisję środków tymczasowych został dowiedziony.
Po trzecie, Trybunał zbadał, czy za zarządzeniem środków tymczasowych przemawia wyważenie interesów obu stron. Wskazał on, że gdyby wnioskowane przez Komisję środki tymczasowe nie zostały zarządzone, a zarazem uwzględniona zostałaby skarga o stwierdzenie uchybienia, to w okresie oczekiwania na wydanie ostatecznego wyroku interes ogólny Unii w zakresie prawidłowego funkcjonowania jej porządku prawnego mógłby zostać naruszony w sposób poważny i nieodwracalny. Natomiast w przypadku zarządzenia wnioskowanych przez Komisję środków tymczasowych, a zarazem oddalenia skargi o stwierdzenie uchybienia, interes Polski wyrażający się w niezakłóconym działaniu Sądu Najwyższego nie zostałby naruszony w taki sposób, ponieważ środki te skutkowałyby jedynie utrzymaniem przez ograniczony czas stosowania
systemu prawnego obowiązującego przed uchwaleniem ustawy o Sądzie Najwyższym.
W tych okolicznościach Trybunał stwierdził, że wyważenie wchodzących w grę interesów przemawia za zarządzeniem środków tymczasowych, o które wniosła Komisja. W konsekwencji Trybunał uwzględnił złożony przez Komisję wniosek o zastosowanie środków tymczasowych.
Pełny tekst komunikatu prasowego TSUE
Pełny tekst postanowienia TSUE z dnia 17.12.2018 r. w sprawie C-619/18 R, Komisja v. Polska.
Podziel się: