Aby opracować zagadnienie większości, którymi polski parlament uchwala ustawy, posłużymy się jednym z zadań maturalnych. Na dole opracowania znajduje się tabela do pobrania, w której zestawiliśmy najważniejsze większości obecne w polskiej Konstytucji.
1. Rozwiązanie tego zadania wymaga w pierwszej kolejności odpowiedzi na pytanie czym jest większość bezwzględna. W głosowaniu jest to sytuacja, gdy więcej niż połowa głosujących jest za. Innymi słowy, więcej jest głosów „za” niż „przeciw i wstrzymujących się” razem wziętych.
2. W drugim kroku należy zanalizować umieszczone dane. Głosujących było 456 posłów, a spośród nich: 202 było przeciw, z kolei 18 wstrzymało się od głosu. Odejmując więc zsumowaną liczbę głosów przeciw i wstrzymujących się (202+18) od ogólnej liczby głosujących (456), otrzymujemy liczbę głosów „za” (236)
456-(202+18) = 236, 236 > (202+18)
3. Większość bezwzględna wynosi w podanym zadaniu co najmniej 229 głosów „za” (więcej niż połowa z 456).
Skoro liczba głosów za (236) stanowi liczbę większą niż „przeciw i wstrzymujących się razem wziętych” (220), należy stwierdzić, że osiągnięta została większość bezwzględna.
Warto zauważyć, że nie do końca poprawne jest utożsamianie większości bezwzględnej jako 50% + 1 głos, takie podejście okaże się błędne w przypadku nieparzystej liczby głosujących. Bezpieczniej jest stwierdzić, że większość bezwzględna to po prostu więcej niż połowa spośród głosujących.
Większość bezwzględna jest wymieniona kilkukrotnie w Konstytucji, np. zgodnie z art. 121 ust. 3 Sejm odrzuca poprawkę Senatu do ustawy tą większością (towarzyszy temu częste obwarowanie, że następuje to w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów).
Wyróżniamy również inne większości:
a) większość zwykła, czyli sytuacja, gdy więcej jest głosów „za” niż „przeciw”, głosów wstrzymujących się nie doliczamy.
Przykład: 200 za, 199 przeciw, 34 wstrzymujących się
200>199.
Zgodnie z art. 120 Konstytucji RP, Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów, musi się to jednak odbyć przy zachowaniu kworum, a więc w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (460/2= 230).
b) opisaną wyżej metodę należy jednak odróżnić od sytuacji, kiedy do podjęcia decyzji wymagana jest większość ustawowej liczby posłów. Dla przykładu zgodnie z art. 158 ust. 1 Konstytucji RP, Sejm wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów. Ustawowa liczba posłów wynosi 460, a więc większość ustawowej liczby posłów to 231, niezależnie od kworum.
c) większość kwalifikowana wyrażona jest ułamkiem zwykłym większym od 1/2 (np. 2/3, 3/5).
Taka większość zarezerwowana jest dla decyzji o szczególnym znaczeniu. Dla przykładu, zgodnie z art. 98 ust. 3 Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów (tj. 307).
„Tabela z wybranymi większościami z Konstytucji RP”
Piotr Zyzański
