Poniżej przedstawiamy IX Komunikat z obserwacji procesu legislacyjnego przygotowany przez Obywatelskie Forum Legislacji przy Fundacji Batorego (OFL).
Zawiera on spostrzeżenia z obserwacji procesu legislacyjnego od 11 września do 10 grudnia 2016 r. oraz podsumowanie pierwszego roku aktywności legislacyjnej rządu i parlamentu.
Zdaniem OFL pierwszy rok nowej kadencji parlamentu charakteryzował pośpiech, lekceważenie i obchodzenie wymogu konsultacji publicznych, głównie poprzez częste stosowanie tzw. trybów szczególnych pozwalających na szybką ścieżkę legislacyjną lub stosowanie wybiegu w postaci przedstawiania projektów rządowych jako projektów poselskich. Rząd premier Beaty Szydło całkowicie odszedł od zasady tworzenia aktów prawnych w oparciu o założenia do ustawy.
W komunikacie przedstawiono zastrzeżenia prawne do:
- prowadzenia obrad bez udziału przedstawicieli mediów,
- blokowego głosowania nad poprawkami,
- uniemożliwienia posłom składania wniosków formalnych,
- niepewności co do wyników głosowania.
Główne wnioski obejmują ponadto:
- 40% ustaw uchwalonych przez Sejm obecnej (VIII) kadencji stanowiły projekty posłów partii rządzącej, które nie przechodzą procesu uzgodnień międzyresortowych, konsultacji społecznych i publicznych oraz opiniowania, nie podlegają też procedurze Oceny Skutków Regulacji – obarczone są więc ryzykiem wystąpienia większej ilości błędów, ponadto w rzeczywistości przygotowywane były przez rząd,
- wielokrotnie projekty ustaw procedowano w trybie odrębnym, a w parlamencie stosowano nadzwyczajne skracanie terminów, a uchwalane pośpiechu, z pominięciem lub znaczącym ograniczeniem konsultacji ustawy wymagały szybkich nowelizacji,
- zrezygnowano z zasady tworzenia ustaw na podstawie założeń,
- ministerstwa nie przykładają należnej wagi do konsultacji publicznych, informacje o konsultacjach prowadzonych w Sejmie są często publicznie niedostępne, a bardzo często, a w drugim zbyt często stosowano najkrótszy dozwolony przepisami okres na przeprowadzenie konsultacji – 14 dni, dominującą praktyką jest konsultowanie tylko pierwszej, wczesnej wersji projektu ustawy, zastrzeżenia budzi też w niektórych wypadkach wybór instytucji i organizacji, które zaproszono do udziału w konsultacjach publicznych, projektodawcy w zasadzie nie odpowiadają na otrzymane w procesie konsultacji uwagi, zarzucono sporządzanie „Raportów z konsultacji”,
- przynajmniej trzy projekty ustaw formalnie tworzone w zwykłym trybie, w praktyce tworzone były z pominięciem tak ważnych etapów jak przeprowadzenie konsultacji publicznych a nawet bez uzgodnień międzyresortowych. Ponadto projektów tych nie można odnaleźć na stronach Rządowego Centrum Legislacji, ani na stronach BIP,
- Sejm bardzo oszczędnie korzysta z możliwości przeprowadzenia wysłuchania publicznego,
- Żadnej z analizowanych w tym kwartale oceny skutków regulacji nie można uznać za w pełni poprawną
Pełny tekst komunikatu dostępny jest tutaj.
